DeFi Haftalık Bülten #63 (zkEVM Savaşları : Polygon, zkSync, Scroll)

Curve Stablecoin, Dune <-> Avalanche, MakerDAO Geleneksel Finans Girişimleri ve dahası...

Jul 24

DeFi ekosistemi hakkında güncel bilgileri sunmaya çalıştığım haftalık derleme yazısına hoş geldiniz. Keyifli ve bilgilendirici bir yazı olması dileğiyle!

DeFi Library Daily kanalından haftaiçlerinde önemli gelişmeleri kısa yorumlarla almak için Telegram grubuma dahil olabilirsiniz:

DeFi Library Daily Telegram

Proje incelemelerinin yer aldığı Youtube kanalına abone olabilir, detaylı rehber videolardan faydalanabilirsiniz:

DeFi Library | Youtube

ZK-EVM Heyecanı

Ethereum’un ölçeklenme stratejisinin Rollup-Centric bir yapıda ilerleyeceğini uzun zamandır anlatıyoruz. En azından kısa vade için Ethereum’un kendisinin ölçeklenmesi yerine katmanlı bir mimari ile Layer-2 çözümleri ile oluşturulacak ekosistem sonucunda ölçeklenmesi bekleniyor. Bu noktada Rollup mimarisini anlamak önem arz ediyor.

Rollupları anlatmanın en basit yolu bir yol analojisi ile tasvir etmekten geçiyor. Farzedelim ki Ethereum A noktasından B noktasına gitmekte olan geniş ve güvenli bir yol olsun. Bu yolda seyahat etmek oldukça güvenli ancak bir takım dezavantajları var. Bu yol hem pahalı hem de hız limiti 50 :( Yine farzedelim ki bu yola paralel başka bir yol var, istenilen her an Ethereum yolundan sapılarak bu yola (Rollup Yolu diyelim) girilebiliyor ve benzer şekilde istenilen her an Rollup Yolundan tekrar Ethereum yoluna girilebiliyor. Rollup Yolunun hız limiti yüksek ve ucuz bir yol olduğunu düşünürsek, istenilen her an Ethereum yoluna da giriş-çıkış sağlayabildiğiniz için A-B noktaları arasındaki yolculuğunuzu tehlikeye atmadan kullanılabilecek bir alternatif olarak düşünebilirsiniz.

Analoji olarak basit bir yaklaşım ile özetleyebilecek olsak da teknik detaylara girdiğimiz de Rollup mimarisi altında birden fazla yaklaşım ve parametre karşımıza çıkıyor. Ancak bütün yaklaşımların kesiştiği yer:

Ethereum güvenliğinden faydalanmak : Yapılan işlemlerin sürekli olarak Ethereum ağına kanıtlar aracılığı ile yansıtılması
Hızlı olmak : Ethereum kapasitesinin 100-1000 katına kadar işlem yapabilmek
Ucuz olmak

Rollupların en temel fonksiyonu Ethereum ağına sürekli olarak işlem kanıtlarını göndererek, yapılan bütün işlemlerin Ethereum ana ağına yansıtılmasını sağlamaktır. Bunu yapmak amacıyla da iki yaklaşım kullanılıyor:

Optimistik Rollup
- Bu mimaride yapılan işlemlerin doğru olduğu varsayımı (yanlış işlem olduğunu iddaa eden olmadığı sürece) ile hareket edildiği için işlemlerin Ethereum’a yansıtılması daha uzun sürmektedir. Bu nedenle de bu ağlara giriş çıkışlarda 7 gün gibi uzun bir güvenlik süresi tanımlanmaktadır.
ZK Rollup
- Bu mimaride bütün işlemler anlık olarak tam kanıtları üretilerek Ethereum ağına yansıtılır. Ancak burada da yapılan bütün işlemlerin bu kanıtları üretecek kapasitede olması gerektiği için özel fonksiyon ihtiyaçları bulunmaktadır.

Peki zkEVM neden önemli?

ZK Rolluplar daha makul bir kullanıcı deneyimi sunmasına rağmen, özel fonksiyon gereksinimleri nedeniyle EVM uyumlu değillerdir. EVM uyumlu demek Ethereum’da çalışan herhangi bir akıllı kontrat ya da uygulamanın, hiç bir değişiklik olmadan zk Rolluplar üzerinde çalışmasına imkan verilmesini tanımlar. Yapılan son duyurular sonucunda zkSync, Polygon Hermez ve Scroll zkEVM mimariye geçeceklerini duyurdular. Bu vaatler uygulamaya dönüştürüldüğünde, Ethereum üzerindeki herhangi bir uygulamayı, bu zincirler üzerinde kullanmanın önünde bir engel olmayacak. Optimistik mimariye göre daha hızlı bir doğrulama altyapısı sunmaları sebebiyle de zk Rollup ekosistemi, zkEVM uyumlu olduklarında bu ekosistemlerde ivmeli bir büyüme görme olasılığımız çok yüksek görünüyor.

zkEVM ile sunulabilecek imkanları daha detaylı merak edenler için Doğan tarafından yazılmış bu flood’a yönlendirmek isterim:

0xDogan.eth @DoganEth

Selamlar herkese, zkEVM tartışmaları gerçekten çok şiddetle devam ediyor. Lyterada teknik detayları anlattığım kısa bir yazı yazdım. Buraya da ayşe teyzenin de anlayabileceği anlatımda bir yazı yazmak istedim. zkEVM for Ayşe teyze başlıyor: 🧵

Lytera @lyteraio

1/12 Ethereum CC Paris etkinliğinde adeta bir zkEVM yarışı oluyor. Scroll, Polygon Hermez ve Zksync takımları, zkEVM ürünlerini tanıttı. Peki bu ürünlerin farkı ne? Kullanıcılara ve geliştiricilere ne vaat ediyor? Tüm detaylar bu flood'da.

Curve Stabil Kripto Parası

Stabil kripto para ekosistemine yeni soluklar getirmek adına birçok proje kendi mimarisinde kullanılabilecek bir mekanizma geliştirme yarışına girmiş gibi görünüyor. Geçtiğimiz haftalarda Aave’nin $GHO stabil kripto para açıklamasına ek olarak Curve tarafında da bir stabil kripto para çalışması olduğunu öğrendik.

Stabil kripto para ekosisteminin en önemli uygulaması Curve’ün geliştireceği mekanizmayı takip etmekte fayda var.

0xLlama @0xLlam4

You didn't think the @CurveFinance stable was going to be just another collateralized stablecoin, did you?

MakerDAO - Geleneksel Finans Ürünleri

DeFi ekosistemindeki ilerlemeyi sağlayacak faktörlerden birisi gerçek dünya varlıklarının ve geleneksel finans ürünlerinin blok zincir üzerine taşınması olacaktır. MakerDAO bu noktada uzun süredir bankalar ile çalışma planı yapıyor ve DAI aracılığıyla devlet tahvilleri ve şirket bonolarına yatırım yapılmasına imkan sağlacak adımları atmaya çalışıyor.

Detaylar için:

Lytera @lyteraio

1/7 DeFi ile gerçek dünya varlıklarının entegrasyonu global blok zincir adaptasyonu noktasında oldukça önemli. @MakerDAO'nun bir süredir geleneksel finans aktörleri ve ürünleri ile ilgili çalışmalar yaptığını biliyoruz. Gelin son dönemde gerçekleştirilen oylamalara göz atalım:

Sushiswap - Zincirler Arası Takas

Zincirler arası çalışabilirlik, farklı ekosistemlerin büyümesi ile gittikçe önem kazanan bir konu haline geldi. Sushi de Stargate ve LayerZero altyapılarını kullanarak, farklı zincirler üzerinde takas yapılmasına imkan sağlayan SushiXSwap ürününü yayınladı.

SushiSwap @SushiSwap

🍣 Launching SushiXSwap 🔀 The first ever crosschain swap AMM built on @StargateFinance and @LayerZero_Labs launching on Ξ @ethereum 💙 @arbitrum 🔴 @optimismFND 🟦 @FantomFDN 🔺 @avalancheavax 🟡 @binance 💚 @0xPolygon Start trading now at sushi.com/swap

Dune - Avalanche Data Dashboards

Blok zincir ekosisteminin en önemli data platformlarından Dune, Arbitrumdan sonra Avalanche blok zinciri üzerindeki projeler ile ilgili de dashboard oluşturulmasına imkan sağlayacak altyapıyı kullanıma sundu.