DeFi Library - Haftalık Bülten 14
DeFi Library - Haftalık Bülten 14
Merhabalar,
Bu haftaki yazıda Layer-2 projeleri ve ağları hakkında temel seviyede bilgi paylaşımında bulunacağız. Yazılarımızı takip etmek için mail adresinizle abone olabilir ve yazıları faydalı buluyorsanız paylaşabilirsiniz.
DeFi büyümeye devam ediyor. Her ne kadar 1 Milyar ya da 10 Milyar eşiğini aştığı kadar heyecanlandırmasa da an itibariyle toplam kilitli varlıkların değeri 40 Milyar USD seviyesinin üzerinde seyrediyor. Yakın gelecekte 100 Milyar USD seviyesini görmek de çok şaşırtıcı olmayacaktır.
2020 yaz dönemi ile hızlanan DeFi büyümesinin rakamlardan bağımsız olarak yeniden bir geliştirme süreci yaşadığını söyleyebiliriz. Yaz dönemindeki gibi ardarda çıkan protokol furyası sezonu yerine, kendini kanıtlayan projelerin işbirliği ve verimliliği artırma sezonunu yaşıyoruz. Bu noktada ekosistemin en büyük sorunu olan yüksek Ethereum ağı ücretlerinin herkesinin birinci önceliği olduğu da aşikar. DeFi’nin bir balina ekosistemi olmaması, herkese ve her tutarda işleme kapılarını açıyor olması gerekiyor. ETH fiyatının artması ve DeFi’yi aktif kullanan kemik bir kitlenin oluşması ile birlikte 80-200 gwei bandına oturan gas fiyatları küçük oyuncuları oyunun dışında bırakıyor.
İşte bu noktada uzunca bir süredir konuşulan Layer-2 (L2) Ölçeklenme Çözümleri devreye giriyor. Kabaca Layer1-Layer2 tanımı yapmak istersek:
Layer-1 Nedir?
Layer-1, Ethereum blokzincirini tanımlar. Ethereum ağındaki yoğunluğun azaltılması ve tx ücretlerinin düşürülmesi gibi bir takım çalışmalar Layer-1 seviyesinde de yapılabilir. Örneğin ; blok büyüklüğünün artırılması. Ancak bunların kapsamı limitli olacaktır.
Eth2.0 aslında bir Layer-1 ölçeklendirme çalışması olarak düşünülebilir. Ana ağın (L1) üzerinde olacak değişiklikleri kapsadığınından dolayı bu şekilde sınıflandırabiliriz.
Layer-2 Nedir?
Layer-2, Ethereum mainnetinin bir üst katmanı olarak inşa edilmiş ve ana ağ ile etkileşimi bulunan çözümleri tanımlar. L2 ölçeklendirme çalışmaları, işlemsel yükü Ethereum blokzincirinden alarak, farklı bir platformda (bir yan blokzincir ya da merkle tree) çözdükten sonra tekrar ana ağda güncelleme yapılmasını hedefler. Örneğin, ETH ağında 1000 adet transfer işlemi yapmak yerine, bu işlemleri L2 çözümü üzerinde yaparak, ETH ağına tek seferde güncellemeleri yansıtmak mümkün olabilir. Yani L2 ölçekleme çözümünü kullanırken, belli bir süreliğine bilgileri ETH ağından başka bir mekanizmaya taşıyoruz ve istediğimiz işlemleri bu yapı üzerinde gerçekleştiriyoruz. Bu yapı üzerindeki yaptığımız işlemleri belli aralıklarla ETH ağına yansıtan mekanizmalar sayesinde ise bilginin bütünlüğü ve doğruluğu sağlanmış olacaktır.
Daha fazlası için :
DeFi Kütüphane Postası - 16 (Layer1, Layer2, zk Proof, zk Rollups)
https://docs.ethhub.io/ethereum-roadmap/layer-2-scaling/zk-rollups/
Layer-2’de Neler Var?
Layer-2 teknolojileri ve farklılıkları bu yazının konusu değil. O nedenle bu konuyu bir kenarda tutarak, uygulama bazında hangi Layer-2 projelerinin hali hazırda kullanılabilir durumda olduğundan bahsedelim.
Listelemeye başlamadan önce belirtmek isterim başta Uniswap, Synthetix, Aave, Compound olmak üzere birçok önemli projenin yakın vadede L2’ye geçeceğini ve bu konuda yoğun çalışmalar olduğunu biliyoruz. Özellikle Uniswap’tan yakın zamanda bir açıklama gelmesi şaşırtıcı olmayacaktır.
Loopring
Loopring, Ethereum üzerinde inşa edilmiş ve Layer-2 çözümü sunan bir merkeziyetsiz borsadır. Aynı zamanda kendi cüzdanı da bulunan Loopring üzerinden L2’de transfer işlemi de yapılabilmektedir. Merkeziyetsiz borsa kavramına özellikle Uniswap’ın yaygınlaşması ile birçok kişi aşina olmuştur. Özünde varlıklarınızın (kriptopara) velayetini özel anahtarını bilmediğiniz bir başka cüzdana/borsaya teslim etmeksizin, al/sat hizmetlerinden yararlanmanızı sağlayan yapılara Merkeziyetsiz Borsa diyebiliriz. Burada merkeziyetsizliği sağlayan en önemli faktör, direkt cüzdanınız aracılığı ile işlemleri gerçekleştirmenizdir. Yine merkezi borsaların aksine bir kayıt süreci vs olmaksızın, cüzdan sahibi herkesin direkt hizmetlerden yararlanması mümkündür.
Loopring, merkeziyetsiz borsa hizmetini çok düşük işlem ücreti ve yüksek hızda (2000 TPS) gerçekleştirebilmek adına Layer-2 seviyesinde zkRollup teknolojisi aracılığı ile sağlamaktadır. Protokol kullanıcı sayısını artırabilmek ve likiditeyi çekebilmek amacıyla LP olanlara LRC ödülü de vermektedir.
Loopring kullanabilmek için:
Layer-2’de bir Loopring hesabı açmanız (10-15 $),
Layer-2’deki hesabınıza depozit yapmanız(10-15$),
İşlemlerinizi Layer-2’de gerçekleştirmeniz (Neredeyse 0 $),
Layer-2’den tekrar Ethereum’a dönmek için de çekim talebi yapmanız gerekmektedir. Çekim talepleri, L2-Ethereum bağlantısının çalışma methodu sebebiyle 4-8 saate kadar sürebilmektedir.
Loopring kullanımı ile ilgili olarak :
dYdX (Alpha)
dYdX’de Loopring benzeri merkeziyetsiz bir borsadır. Ethereum ana ağı üzerinde hizmet veren dYdX, yakın zamanda Layer-2 çözümününün Alpha versiyonunu çıkardı. dYdX aynı zamanda Perpetual-Margin işlemlere imkan tanıması ile, benim de stabil sürümünü heyecanla beklediğim projelerden birisi.
Alpha sürümüne davetiye ile katılabilirsiniz. dydx.exchange üzerinden mail ile davetiye talep edebilirsiniz.
Kullanım ile ilgili hesap açma yöntemi Loopring ile aynı şekildedir. Bu platform ile ilgili tavsiyem, stabil versiyonu yayınlandığında kullanmanız olacaktır.
PS: dYdX’in henüz bir tokenı yok :)
dYdX’in eski versiyonu hakkında bir yazı fikir verebilir.
Aavegotchi
NFT kelimesini gün geçtikçe daha fazla duymaya başlıyoruz. Aavegotchi de NFT-DeFi- Oyun üçgenini bünyesinde barındıran bir proje olarak özetlenebilir. Pokemon vari bir oyun yapısı ile, her bir Aavegotchi’nin NFT olduğu ve içerisine aToken (Aave Interest Bearing Token) yüklenebildiği bir platform. Başlangıçta Ethereum ağı üzerinde geliştirilen oyun, işlem ücretleri nedeniyle yeni adıyla Polygon eski adıyla Matic ağına taşındı.
Geçtiğimiz günlerde birinci nesil NFT Portal satışı ile ilk nesil Aavegotchi’lerin üretilmesine imkan veren proje hakkında detaylı bilgi için wiki sayfasını ziyaret etmekte fayda var. Zira bir oyun dinamiği içerdiğinden bir çok detay işlem bulunuyor.
Peki Ethereum ağından Polygon ağına nasıl geçebilirsiniz?
Öncelikle Metamask cüzdanınıza özel ağ tanımlamanız gerekiyor. Bu linkte takip edebileceğiniz bir rehber bulunuyor. Bu işlemi yaptıktan sonra, aynı cüzdan adreslerini Matic ağında da kullanabilirsiniz. Cüzdanınıza Matic ağı tokenlarını göndermek için de Aavegotchi bünyesindeki Ethereum-Matic köprüsünü kullanabilirsiniz. Oyunun kendi tokenı GHST olup, Uniswap ya da Binance üzerinden temin edilebilir.
Aavegotchi aynı zamanda bir DAO olduğu için GHST tokenlarınız ile yönetime de katılmanız mümkündür.
Quickswap
Quickswap, Matic (Polygon) üzerinde çalışan bir Uniswap klonudur. Matic üzerinde takas yapmak ya da likidite sağlamak istediğinizde kullanabileceğiniz en likit adres Quickswap olacaktır. Aynı zamanda likidite sağlayıcılarına kendi tokenı olan QUICK’i ödül olarak verdiği bir LP programı da bulunuyor. Kullanım olarak Uniswap ile aynı mantıkla çalıştığı için detaya girmeye gerek bulunmuyor.
Aavegotchi oyunu için gerekli aToken’ları da Quickswap üzerinden temin edebilirsiniz.
zkSync
zkSync, Matter Labs tarafından geliştirilen Layer-2 ödeme çözümüdür. L2 üzerinde hızlı ve oldukça düşük ücretlere transfer yapılmasını sağlar.
wallet.zksync.io adresi üzerinden erişilebilen protokole, Ethereum ağı ile bağlanarak aynı cüzdan adreslerinizi kullanmak mümkündür. Loopring ile benzer şekilde çalışan zkSync’i kullanmak için deposit ve withdraw işlemleri ile Layer-1 (Ethereum) üzerinden transfer yapabilirsiniz. Deposit işlemleri hızlı bir şekilde L2’ye tanımlanırken, çekim (Withdraw) işlemleri 4-8 saat sürebilmektedir.
zkSync’in önemli bir kullanım alanı da Gitcoindir. Gitcoin üzerindeki projelere zkSync üzerinden de destekte bulunabilirsiniz. Böylece bir defa zkSync’e deposit ederken işlem ücreti ödeyerek, Layer-2’de istediğiniz kadar transfer yapabilirsiniz.
xDAI
xDAI Ethereum ölçeklemesi için geliştirilen PoS tabanlı bir Side-Chain (Yan Ağ)’dır.
Yakın zamanda xDAI üzerinde de bir takım protokollerin geliştirildiğini duymamız olası olduğu için bu ağın kullanımı hakkında bilgi sahibi olmak da önemli. xDAI ağını aynı Matic’de olduğu gibi özel ağ ayarlayarak Metamask’e tanımladıktan sonra aynı cüzdan adreslerini bu ağ üzerinde de kullanmak mümkün. xDAI ağında, ağ işlemleri için xDAI tokenı kullanılmaktadır. Bu token DAI gibi USD’ye eşit bir token olmakla beraber ETH benzeri bir görevi bulunmaktadır.
Ağ Kurulumu : https://www.xdaichain.com/for-users/wallets/metamask/metamask-setup
Ağ kurulumu yaptıktan sonra xDAI-Faucet üzerinden cüzdanınıza 0.01 xDAI talep edebilirsiniz. Bu miktar bir çok işlemi yapmanıza yetecektir. Uygulamalar üzerinde denemeler yapabilirsiniz. Eğer kullanmak istediğiniz bir uygulama olduğuna karar verirseniz, Ethereum-xDAI köprüsünü kullanarak DAI’lerinizi xDAI’ye geçirebilirsiniz. Honeyswap üzerinden de takas işlemleri yaparak, xDAI üzerindeki tokenları alabilirsiniz.
Ethereum-xDAI Köprüsü : https://bridge.xdaichain.com/
xDAI üzerindeki protokollerin listesi: : https://www.xdaichain.com/about-xdai/project-spotlights
Twitter Köşesi
Kim satıyor? Neden satıyor?
Ethereum Berlin HardFork’unda Uygulanacak Değişiklikler
The Berlin Ethereum network upgrade (aka hard fork) is scheduled to happen on mainnet in block 12,244,000, ~41 days from now (etherscan.io/block/countdow…) Here's a thread with everything you need to know about the changes in the accepted Ethereum Improvement Proposals (EIPs) ⬇️ 1/14Berlin hardfork blocks: mainnet (12,244,000), goerli (4,460,644), rinkeby (8,290,928) and ropsten (9,812,189). https://t.co/ovmq2ba9hP
banteg @bantgMerakla beklenen Optimism ile ilgili
UMA protokolü, bazı DeFi protokollerinin (Yearn Finance, Badger DAO, Yam Finance, Balancer ve Sushiswap) yönetimine katılan kullanıcılara KPI Option airdrop’u yapacağını açıkladı. KPI Option, UMA’nın TVL’ine endeksli bir token olarak işlev görecek.
SushiSwap, birden fazla zincirde (Fantom, Polygon, xDAI, BSC, Moonbeam) çalışacağını açıkladı.
Ethereum madencilerinin aylık geliri 1 Milyar USD değerini aştı.
Opyn, limit order ile emir giren kullanıcılarına haftalık 3000 USDC ödül dağıtılacağını açıkladı.
Indexed Finance, yeni index tokenı DEGEN’i tanıttı.
DeFi Library Bülteni desteklemek için:
Gitcoin link : https://gitcoin.co/grants/1219/defi-library
Binance Referral : https://accounts.binance.com/en/register?ref=NMF8TKMH
FTX Referral: https://ftx.com/#a=2153174