Immutable X
Merhaba arkadaşlar,
Bu yazımda sizlere Immutable X protokolünden bahsedeceğim. StarkWare firmasının desteklediği 3. protokol olan Immutable X protokolü, Ethereum blokzinciri üzerindeki ilk Layer-2 (L2) çözümü sunan NFT marketi olma özelliği taşımaktadır.
StarkWare firmasının desteklediği 3. protokol olan Immutable X protokolü, Ethereum blokzinciri üzerindeki ilk L2 çözümü sunan NFT marketi olma özelliği taşımaktadır.
L2 çözümlerinin getirdiği hız, düşük maliyet ile alım/satım, çok uygun gaz ücretleri ile NFT yaratma avantajlarına sahip olan protokol şu an “Alfa” sürümündedir.
Şu anda Immutable X marketinde Gods Unchained adlı NFT oyununa ait ürünler ve CS:GO oyuncuları ile iş birlikleri ile dikkat çeken Epics Digital Collectibles platformunun NFT’leri bulunmaktadır. Protokol üzerindeki oyunlara ve ürünlere yazının ilerleyen kısmında değineceğim.
Peki Immutable protokolünün Ethereum üzerindeki OpenSea ve Rarible gibi dev NFT marketlerinden farkı nedir?
Bildiğiniz üzere Ethereum blokzinciri mevcut olarak en yoğun kullanılan blokzincirdir. Bu da zamanla blokzincir teknolojisindeki sorunları gün yüzüne çıkarmıştır. Ethereum blokzinciri bir ölçeklenme problemi yaşamaktadır. Bu problem ile ağın yoğun olduğu zamanlarda işlem süreleri uzamakta, işlemlerinin uzun sürmesini istemeyen kullanıcılar maksimum gaz ödemesi yaparak gaz ücretlerini yükseltmekte, gönderilen işlemler başarısız olabilmekte vb. sorunlar ile karşılaşılabilmektedir.
Ethereum, ölçeklenme sorununun çözümü için şu anda Layer 2 çözümleri (ZK Rollups, Optimistic Rollups) üzerinde durmaktadır.
Immutable protokolü de bir L2 çözümü olan ZK-Rollups teknolojisini kullanmaktadır.
Hal böyle olunca Layer 1 üzerinde yer alan NFT marketlerinde alım/satım gaz ücretleri sebebiyle çok maliyetli olabilmektedir. En önemlisi NFT üreten kişiler için de bu maliyetler geçerlidir.
Layer 2 çözümü olan Immutable üzerinde NFT üretmek, almak ve satmak çok daha az maliyetli olup ticareti daha kolay hale getirmektedir.
Özellikle düşük fiyatlı NFT’ler için L2 çözümleri önem arz etmektedir. Çünkü L1 üzerinde gaz ücretleri, düşük fiyatlı NFT’lerin fiyatından daha yüksek olabilmektedir.
Immutable X protokolü hızla büyüyen NFT pazarından büyük bir pay almayı hedeflemektedir. Bunu zamanla göreceğiz.
Immutable X, StarkWare firmasının StarkEx isimli akıllı kontratlarını kullanmaktadır. Bu akıllı kontratların denetimi PeckShield firması tarafından yapılmıştır.
StarkEx v1.0 Audit // StarkEx v2.0 Audit
StarkEx akıllı kontratları kullanılan Immutable X, dYdX, DeversiFi protokolleri şu anda birer Validium olarak hizmet vermektedir.
Validium’lar Rollups teknolojilerine göre daha güvensiz olarak kabul edilir. Burada işlemler zincir dışında tutulur. StarkEx’in bunu yapması daha ölçeklenebilir ve gizli bir protokol yaratmak istemesidir. Ayrıca StarkEx bu işlemlerin bir kanıtını tıpkı bir ZK Rollups gibi ana zincire gönderir.
Peki protokol üstündeki varlıkların güvenliği nasıl sağlanıyor?
StarkEx akıllı kontratları kullanılan protokollerde;
İşlemler, StarkEx bulutuna gönderilir. Burada işlemler doğrulanır.
Yeterli işlem biriktiğinde işlemleri gruplandırır. (Rollups teknolojisi gibi)
İşlemleri gruplandırdıktan sonra bu işlemlere ait bir kanıt oluşturur. İşlemlerin bakiyeleri, alıcı/satıcı bilgileri gizlidir. Zincir dışında veya içinde kimse tarafından görülemez.
Kanıt oluşturulduktan sonra ana zincire gönderilir.
StarkEx bulutunda bu işlemlerin doğrulanıp imzalanması için StarkWare tarafından bir Veri Komitesi kurulmuştur. Bu komite zincir dışı verileri harmanlayıp kanıt oluşturur. Oluşan bu kanıtı imzalayıp ana zincire gönderir.
Bu komite üyeleri Ethereum blokzinciri üstünde çalışma yapan saygın kuruluşlardan oluşmaktadır.
Varlıklarınız bu komite tarafından görülemez, hareket ettirilemez. Kullanıcının kendi imzası olmadan herhangi bir işlem yapılamaz.
Her ne kadar varlıklarımızın yönetimi sadece kendi cüzdanlarımızın imzası ile olsa da ZK Rollups güvenliği ile ticaret yapmak daha güvenli olabilir. Bunun için StarkWare tüm protokollerine kullanıcının kendi isteğiyle ZK Rollup kullanabileceği bir hibrit sözleşme getirecektir.
Bu şekilde isteyen kişi tamamiyle gizli zincir dışı işlemler yapabilecek ve ZK Rollups ile verilerini zincir üstünde koruyabilecektir. (Immutable X protokolü, dökümanlarına göre ZK Rollups kullanmaktadır.)
Immutable X protokolü 22 Temmuz tarihinde yönetişim tokeni olan $IMX tokenini bir airdrop haberi ile duyurdu. Geliştiricilerin yayınladığı haberde 2 farklı airdrop planlaması mevcut.
İlk airdrop platformun erken kullanıcıları için yapılıyor. 22 Temmuz tarihinde alınan anlık görüntüye göre 100.000 adet IMX tokeni 7.918 kişiye eşit şekilde dağıtılacak.
Bu airdroptan protokol üzerinde yer alan Gods Unchained adlı NFT kart oyununa ait kartları tutan cüzdanlar faydalanacak.
İkinci airdrop planlaması için ise 400.000 adet IMX tokeni ayrılmış durumda. Bunların dağıtımı için aşağıdaki gibi bir puanlama sistemi geliştirmişler. Alınan Gods Unchained kartlarının nadirliğine göre token dağılımı yapılacak.
Oyun içerisindeki en değerli kart olan Mythic kartlar 50.000 puan değerinde olacaktır.
İlk airdroptan faydalanan cüzdanlar ikinci airdroptan da faydalanabilecektir.
Pazar üzerinde oluşan toplam puandaki payımıza göre 400.000 adet IMX tokeninden pay alabileceğiz.
IMX tokeni ile ne yapılabilir?
$IMX tokeni ile protokolün yönetişimi üzerinde söz sahibi olunabilir.
Likidite havuzlarında likidite sağlayıcısı olarak gelir elde edilebilir.
Protokol üzerinde ilerleyen zamanlarda staking(kilitleme) imkanı da sunulacağını bildirdiler. Bu yöntem ile de pasif gelir elde edilebilir.
Ayrıca Immutable marketi üzerinde yapılacak her işlemde işlem ücretinin %20'si IMX olarak ödenecektir.
IMX token dağılımı nasıl olacak?
Toplamda 20.000.000 IMX üretilecek.
Proje geliştiricileri %25
Ekosistemin büyümesi için kullanıcılara ve geliştiricilere %51,70
Public&Private token satışı %19,30
Foundation %4
**$IMX tokeni henüz dolaşıma girmedi ve herhangi bir ön satış planlanmadı. Lütfen sahte kontratlara karşı dikkatli olun. Protokol hakkındaki doğru bilgileri kendi sosyal medya hesaplarından edinebilirsiniz.
Peki gelelim Alfa sürümünde olan Immutable X protokolü üzerinde neler var?
Immutable marketi üzerinde şu anda Kolectiv isimli platformun NFT koleksiyonları ve Gods Unchained isimli NFT kart oyunu yer almaktadır. Geliştiriciler yakında tüm NFT sanatçılarına eserlerini sergileme imkanı da sunacağını sosyal medya hesabından duyurdu. Henüz net bir tarih belli değildir.
Kolectiv - Epic Digital Collectibles
Ethereum blokzinciri üzerinde yer alan bir NFT kart koleksiyon üreticisi olan Epic Digital Collectibles bazı ürünlerini Immutable X pazarında sergilemektedir. Immutable ile yapılan iş birliği ile ürün çeşitliliği zamanla artacağa benzemektedir.
Gods Unchained
Gods Unchained, Ethereum blokzinciri üzerinde yer alan bir NFT kart oyunudur. Oyuna ait kartların ticareti Immutable X marketinden gerçekleşmektedir.
Büyüyen NFT ekosisteminde oyunlar da ciddi bir yer kaplamakta ve kaplamaya devam edecek gibi gözükmektedir.
Gods Unchained oyunu Hearthstone benzeri taktiksel bir kart oyunudur. Bu tarz oyunlardan keyif alanlar için hem oyun oynayabileceği hem de kısmen gelir elde edebileceği bir yapı oluşturulmuştur. Play to Earn(P2E) yapısındaki bu oyun, oyun içi öğeleri satarak gelir elde etme fırsatı sunmaktadır.
Oyunda mücadelelere girerek kart paketleri kazanılabilmektedir. Bu kart paketinden çıkan kartlar sizin oyun içi envanterinizde bulunur. Ethereum üzerinde gözükmezler.
Oyun içinde kazandığınız kartları Ethereum üzerinde satılabilir hale getirmek için ‘Flux’ adı verilen üretim aracı kazanmanız gerekmektedir. Bunu kazanmak için dereceli oyunlarda mücadele edip zafere ulaşmanız gerekir.
Yeterli Flux sayısına ulaştığınızda oyun içindeki Forge(Demirci) NPC’sine gidip kartlarınızı Ethereum üzerinde satabilecek hale getirebiliyorsunuz.
Oo hemen oynamalıyım ve para kazanmalıyım diyenler olabilir. Oyunda yüksek seviye kartlar edinmek o kadar kolay değil. Immutable marketi üzerinden satılan en ucuz ve yaygın kartları aşağıya bırakıyorum.
Ayrıca oyun kendi yönetişim tokeni olacak $GODS tokenini de bir airdrop haberi ile duyurdu.
$GODS tokeni geliştiricelerin belirttiği üzere;
Oyunun yönetişiminde kullanılacak.
NFT üretmek için kullanılacak.
Staking imkanı olacak.
İlerleyen zamanlarda oyun için satın alımlarda da kullanılacak.
Eğer bu oyuna ait kartları 21 Haziran tarihinden önce alıp tuttuysanız bir airdropa dahil olmuş olabilirsiniz.
Airdrop 2021 yılının 3. veya 4. çeyreği için planlanmıştır. Henüz $GODS tokeni dolaşıma girmemiştir. Lütfen sahte kontratlara karşı dikkatli olun. Ayrıca Immutable X protokolü bir L2 olduğu için buradaki cüzdanınıza varlık aktaracağınız zaman gaz ücreti ödeyeceğinizi unutmayın.
Sizlere bir de 2021 yılının 3. veya 4. çeyreğinde oynamaya başlayabileceğimiz bir oyundan bahsetmek istiyorum. Oyun daha çıkmadan hem NFT oyun severlerinin hem de yatırımcıların dikkatini çekmeyi başardı.
Illuvium
Ethereum blokzinciri üzerinde bir oto savaş oyunu olacak Illuvium, ölçeklenebirlik ve yüksek gaz ücretleri gibi sorunları aşmayı hedeflediği için Immutable X protokolü ile iş birliği içindedir.
Play to Earn(P2E) konseptinde olacak oyunda, oyun içi varlıkların Immutable X marketi üzerinde ticareti mümkün olacaktır.
Oyun içinde yakalayacağımız yaratıkların gücü nadirlik seviyesine göre değişkenlik gösterecektir.
Illuvium oyunu $ILV üçlü kodlu yönetişim tokenine sahiptir. Oyun yatırımcı toplamak için çıktığı başlangıç turunda 5.000.000 USD’lik yatırım almıştır. Oyun içinde, protokol yönetişiminde ve likidite havuzlarında kullanılacak $ILV tokeninin ilk yatırımcıları aşağıdaki gibidir.
Oyununun kapalı betası Ekim 2021 olarak planlanmıştır. Oyunun sosyal medya kanallarından duyuruları takip edebilirsiniz.
Illuvium Yol Haritası
Henüz oynanışa dair herhangi bir görüntü yayınlanmadı. Aşağıdan oyuna dair sinematik görüntülere ulaşabilirsiniz. Dediğim gibi bu görüntüler oyun içi değildir. Oyunda bu kadar net grafikler olacak mı onu oyun içi görüntüler geldiği zaman göreceğiz.
Şimdiden yatırımcıların ve NFT oyun kitlesinin ilgisini çeken Illuvium’u merakla bekliyoruz. Umarım her şey yol haritalarına uygun ilerler ve oyunu Aralık 2021 açık betada deneyimleme fırsatı buluruz.
Ethereum blokzinciri üzerinde yer alan ilk L2 NFT pazarı olan Immutable X protokolünü beraber incelemeye çalıştık. Protokol tüm üreticilere açıldığı zaman NFT pazarlarından nasıl bir pay alacak hep birlikte göreceğiz.
Sorumluluk reddi beyanı: Burada yazılanlar bir yatırım tavsiyesi değildir. Her yatırım kararı kişilerin kendi sorumluluğu altındadır. LunaDAO ve bu içeriğin yazarı, kişisel yatırım kararlarından sorumlu tutulamaz.
Bu yazı Immutable X’ın kullanıma ilişkin rehber niteliğinde olup amacı DeFi Ekosistemine giriş yapanlara yardımcı olmasıdır. Immutable X ile bir işbirliği ya da sponsorluk ilişkisi bulunmamaktadır.
LunaDAO Discord Topluluğuna Katılmak için Tıklayın.